Dzisiaj zapoznam Cię  z planowanymi zmianami Ministerstwa Rozwoju (dalej: MR) dotyczącymi kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.). Jednym z flagowych pomysłów Ministra M. Morawieckiego jest wprowadzenie do obrotu gospodarczego trzeciego typu spółki kapitałowej. Prosta spółka akcyjna (dalej: PSA) – bo właśnie tak ma się nazywać nowy podmiot, został zaplanowany  z myślą o środowisku tzw. start-upów.

Impulsem do wprowadzenia nowych regulacji była analiza prawna otoczenia, w jakim obecnie funkcjonują przedsięwzięcia tego typu. Wskazano na szereg problemów, które ograniczają rozwój tego modelu biznesowego, takich jak trudności z rozpoczęciem działalności gospodarczej, pozyskaniem kapitału czy likwidacji w przypadku niepowodzenia. W celu zmiany obecnej sytuacji postanowiono opracować projekt spółki, która łączyłaby osoby mające pieniądze (inwestorzy) z ludźmi posiadającymi innowacyjny pomysł i kapitał intelektualny do jego realizacji (pomysłodawca).

Inspiracją do wprowadzenia odrębnego typu spółki są rozwiązania istniejące w innych państwach europejskich. Są one dedykowane właśnie dla działalności typu start-up. Dobrym przykładem jest Francja, gdzie istnieje Uproszczona Spółka Akcyjna (Société par Actions Simplifiée – SAS) funkcjonująca od 1994 roku. Nasz południowy sąsiad, Słowacja także postanowiła wprowadzić adekwatne rozwiązania. Od 1 stycznia 2017 roku będzie funkcjonować w tamtejszym systemie prawnym Prosta Spółka Akcyjna (Jednoduchá Spoločnosť na Akcie).

Wprowadzając trzeci typ spółki kapitałowej MR zamierza zrealizować następujące cele:

• łatwe założenie spółki (w tym – rejestracja elektroniczna),
• minimalne wymogi kapitałowe dla założycieli i możliwość elastycznego kształtowania struktury majątkowej spółki,
• zapewnienie możliwości łatwych i różnorodnych form inwestycji w przedsięwzięcie (w tym – finansowania crowdfundingowego),
• pogodzenie interesów założycieli z atrakcyjnością przedsięwzięcia dla inwestorów, poprzez ułatwienie ułożenia relacji między założycielami oraz między założycielami i inwestorami przy zmniejszeniu ryzyka narzucania założycielom warunków umów inwestorskich czy uregulowanie rozwiązań ułatwiających inwestycje,
• możliwie szybka i nieskomplikowana likwidacja spółki.

Jak widać z powyższych założeń projektodawca stara się w jak największym stopniu ułatwić start-upowcom rozpoczęcie działalności gospodarczej. Stworzenie wehikułu inwestycyjnego wzorowanego na konstrukcji spółki akcyjnej ma łączyć ze sobą zalety spółek kapitałowych z uwzględnieniem szczególnej roli pomysłodawców w całym przedsięwzięciu.

Jednym z największym problemów z jakimi borykają się start-upy w Polsce jest brak odpowiednich środków finansowych na prowadzenie i rozwój działalności. PSA w założeniu ma być formą umożliwiającą objęcie inwestorom jednostek uczestnictwa w spółce (akcje) będących papierami wartościowymi. Planuje się także dopuszczenie emisji akcji uprzywilejowanych.

Edward Li / CC Flickr.com

Interesująca jest kwestia dotycząca regulacji stosunków między akcjonariuszami, szczególnie pomiędzy założycielami i inwestorami. Planowane jest wprowadzenie odpowiednich postanowień do k.s.h. Czy będą to przepisy bezwzględnie obwiązujące (strony nie mogą postanowić odmiennie w statucie spółki), czy dyspozytywne (możliwe są odmienne regulacje stron, nienaruszające natury spółki) zapewne dowiemy się w przyszłości.

Szczególnie intrygujące jest uzasadnienie wskazujące bariery prawne istniejące  w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i spółce akcyjnej. Sp. z o.o. rzekomo nie zapewnia ,,różnorodnych form prostej inwestycji w przedsięwzięcie” cokolwiek to oznacza. W szczególności wymieniono:

• brak możliwości utworzenia ,,udziałów niemych” (akcje nieme – uprzywilejowane w zakresie dywidendy, wobec których wyłączono prawo głosu),
• wymóg formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi dla zbycia udziałów,
• istnienie wymogu określającego wartość nominalną  jednego udziału w wysokości 50 zł.

Przyjrzyjmy się bliżej wskazanym ograniczeniom. Jaką zaletą jest wprowadzenie do obrotu udziałów niemych w przypadku start-upów? Rozumiem, że będą one przeznaczone głównie  dla inwestorów chcących ulokować swoje pieniądze w spółce bez angażowania się w prowadzenie biznesu. Jednak zwróćmy uwagę na jeden szczegół. Co z pomysłodawcami całej idei? Zapewne otrzymają zwykłe, nieuprzywilejowane udziały co znacznie ograniczy ich zysk z tytułu dywidendy. W ramach gratyfikacji będą mogli jednak prowadzić własny biznes z perspektywą niższego wynagrodzenia. Hmmm… Poza tym, udziały nieme z pewnością nie ułatwiają obrotu, jako związane z określoną osobą. Kwestie wysokości zysku z tytułu dywidendy można bez problemu uregulować za pomocą obecnych kodeksowych rozwiązań. W stosunku do prawa głosu z udziału. Zadajmy kolejne pytanie. Czy przyszli inwestorzy angażujący w przedsięwzięcie swoje pieniądze będą zadowoleni z faktu, że mimo przysługujących im akcji w spółce nie mają żadnego wpływu na decyzje podejmowane przez resztę akcjonariuszy? Czy Ty zainwestowałbyś swoje pieniądze w takie papiery wartościowe? Zwłaszcza, że są to przedsięwzięcia wysoce ryzykowane, prowadzone w większości przez osoby bez odpowiedniego doświadczenia i umiejętności w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Odpowiedź jest oczywista.

Kolejną przeszkodą jest sposób przenoszenia udziałów w spółce z o.o. Zakładam, że projektodawca miał na myśli koszty związane z tą czynnością prawną oraz konieczność dokonania ich przed notariuszem. Zwróć jednak uwagę, że wprowadzenie określonej formy szczególnej dla tego typu transakcji ma swoje uzasadnienie. Dzięki temu wymogowi nabywca akcji może być pewien, że nabył w sposób prawnie skuteczny jednostki uczestnictwa w danej spółce. Co w przypadku, gdy zabraknie osoby gwarantującej poprawność danej transakcji? Akcjonariusze PSA będą w formie pisemnej przenosić swoje akcje? Wymóg ten jest szczególnie istotny z punktu widzenia start-upowców, jako osób często nieposiadających odpowiedniej wiedzy prawnej. Może to przyczynić się do zaistnienia szeregu nadużyć i bezskutecznych rozporządzeń akcjami w spółce. Pewnych konstrukcji po prostu nie warto zmieniać.

Ostatni argument przemawiający za wprowadzeniem PSA jest po prostu śmieszny. Wartość nominalna jednego udziału w wysokości 50 zł została wymieniona jako jedna z barier utrudniającym start-upowcom prowadzenie działalności w formie spółki z o.o. Kwesta ta jest bezpośrednio związana minimalna wysokością kapitału zakładowego na poziomie  5 000 zł. Planowane jest obniżenie tej kwoty do 1 zł i wprowadzenie udziałów o wartości nominalnej  1 gr. Pojawiają się następne trudności. Czy osoby, które nie posiadają kapitału w wysokości 5000 zł na założenie spółki z o.o. (wkład może mieć przecież postać prawa własności intelektualnej, wierzytelności, rzeczy ruchomych i innych) będą w stanie prowadzić biznes warty miliony? Dwa, średniej klasy laptopy mogą stanowić przedmiot wkładu. Czy naprawdę jest to bariera nie do pokonania? Odpowiedź należy do Ciebie. Ponadto jaką wiarygodność w oczach kontrahentów będzie posiadał podmiot z tak ukształtowanym kapitałem zakładowym, gdzie odpowiedzialność wspólników jest ograniczona do wartości wkładów, czyli maksymalnie do 1 zł. Czy podpisałbyś jakąkolwiek umowę z taką firmą? Wątpię.

Oczywiście projekt jest dopiero w fazie pre-konsultacji i z pewnością jeszcze wiele zmian zostanie w nim dokonanych. Pozostaje mieć nadzieję, że pewne rozwiązania po prostu nie zostaną implikowane do polskiego systemu spółek handlowych. Znalezienie idealnego środka godzącego interesy inwestorów i pomysłodawców będzie wymagało dogłębnej analizy potrzeb każdej ze stron. Jeżeli PSA ma rzeczywiście ułatwić rozwój środowiska start-upów w Polsce to należy wprowadzić rozwiązania, które w jak najmniejszym stopniu ograniczałyby strony w określeniu ich relacji. Oczywiście ustanowienie pewnych wytycznych, ram konstrukcyjnych określających stosunki na linii inwestor-pomysłodawca może przyczynić się do poprawy pozycji słabszej ze stron. Prawda jest taka, że w zdecydowanej większości transakcji to inwestor ustala warunki współpracy, a start-upowiec zgadza się lub nie. Ustanowienie przepisów ograniczających w pewnym stopniu ich  swobodę może przyczynić się do poprawy pozycji tych drugich.

W cz. II opiszę szczegółowe rozwiązania zaproponowane przez MR. Niektóre pomysły są naprawdę ciekawe i warte uwagi. Zachęcam Cię też do śledzenia prac nad całym projektem na stronach Ministerstwa Rozwoju (link tutaj). Krótkie podsumowanie całego projektu możesz znaleźć klikając tutaj.

Jeżeli masz do mnie jakieś pytania, pisz śmiało w komentarzach. Podziel się ze znajomymi wpisem, niech wiedzą więcej! Wystarczy kliknąć na jeden z przycinków poniżej.

Kai Friss / CC Flickr.com

Kolejny wpis dotyczący problematyki spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Tym razem zajmiemy się podwyższeniem kapitału zakładowego. Każdy zarządzający powinien wiedzieć na czym polega ten proces i w jakim celu jest przeprowadzany. Dzisiaj opiszę przypadek, w którym podwyższenie kapitału wymaga zmiany umowy spółki.

Podniesienie kapitału zakładowego pozwala na zwiększenie wiarygodności spółki w obrocie gospodarczym. Zrozumiałym jest, że podmiot posiadający kapitał na poziomie 5 000 zł (najniższy możliwy) z krótką historią istnienia nie będzie budził zaufania większych partnerów biznesowych. W celu zdobycia uznania w oczach inwestorów/kontrahentów wspólnicy wykorzystują właśnie wspomnianą instytucję.

Kolejnym powodem podwyższenia jest dokapitalizowanie spółki. Przeprowadzenie inwestycji, zatrudnienie dodatkowych pracowników,  wejście na nowy rynek może wymagać dodatkowych środków. Wpływ funduszy z tytułu podniesienia wysokości kapitału zakładowego pozwala na realizację wspomnianych przedsięwzięć.

Równie częstą przyczyną wykorzystania omawianej instytucji jest przystąpienie do spółki nowych wspólników. Osoby zainteresowane uczestnictwem w spółce dzięki podwyższeniu kapitału zakładowego  będą mogły objąć nowo ustanowione udziały. W rezultacie  dotychczasowi wspólnicy zachowują prawa własnościowe w spółce, a sama spółka zostanie zasilona wkładami wnoszonymi przez nowych udziałowców.

Podwyższenie wartości nominalnej

Przechodzimy teraz do konkretów. Regulacje dotyczące omawianej procedury zostały opisane w kodeksie spółek handlowych (dalej: k.s.h.) w art. 257 – 262. Kapitał zakładowy w sp. z o.o. może zostać podwyższony na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących. Przedstawię to na przykładzie:

Przykład:

Kapitał zakładowy w XXX sp. z o.o. wynosi 10 000 zł, utworzono 200 udziałów o wartości nominalnej 50 zł. Udziały zostały objęte po  wartości nominalnej, czyli ustalonej w umowie spółki (pamiętaj, że udziały można obejmować po wyższej wartości – wtedy nadwyżka trafia do tzw. agio). W spółce znajduje się 4 wspólników A, B, C, D. Wspólnicy A, B, C posiadają po 40 udziałów każdy. Natomiast wspólnik D objął 80 udziałów.

Mamy następującą sytuację w strukturze własności:

A– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

B– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

C– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

D– 80 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 4 000 zł (80 udziałów x 50zł)) – 40% w kap. zakł.

Ustalono, że wspólnicy podniosą kapitał zakładowy do wysokości 30 000 zł  (czyli wpłacą łącznie 20 0000 zł) poprzez podniesienie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów do wysokości 150 zł za jeden udział (30 000/200 udziałów). W rezultacie każdy ze wspólników będzie zobligowany do wniesienia wkładów na pokrycie podwyższonej wartości posiadanych udziałów. Wysokość wkładu będzie uzależniona proporcjonalnie od wielkości udziału w kapitale zakładowym.

Na przykładzie wspólnika A, pokażę jak można obliczyć wysokość wpłaty z tytuły podwyższenia wartości nominalnej. Liczba udziałów A w dotychczasowym kapitale zakładowym wynosi 40, co stanowi 20 % kapitału zakładowego. Wspólnicy zdecydowali się podwyższyć kapitał o 20 000 złotych. Iloczyn kwoty podwyższenia kapitału i wielkości udziału będzie stanowił kwotę jaką wspólnik A będzie zobowiązany wnieść do spółki (20 000 złotych  x 0,20 % = 4 000 zł).

W efekcie podwyższenia kapitału zakładowego  wspólnicy A, B, C będą zobligowani wnieść dodatkowo po 4 000 zł każdy, a wspólnik D zapłaci 8 000 zł. Struktura własności spółki po podwyższeniu kapitału zakładowego będzie wyglądać następująco:

A – 40 udziałów (całkowity wniesiony wkład to 6 000 zł, w tym 2000 zł przy zakładaniu oraz 4000 zł wskutek podwyższenia) – 20% w kap. zakł.

B – 40 udziałów (całkowity wniesiony wkład to 6 000 zł, w tym 2000 zł przy zakładaniu oraz 4000 zł wskutek podwyższenia) – 20% w kap. zakł.

C – 40 udziałów (całkowity wniesiony wkład to 6 000 zł, w tym 2000 zł przy zakładaniu oraz 4000 zł wskutek podwyższenia) – 20% w kap. zakł.

D – 80 udziałów (całkowity wniesiony wkład to  12 000 zł, w tym 4000 zł przy zakładaniu oraz 8000 zł wskutek podwyższenia) – 40% w kap. zakł.

W przedstawionym przykładzie nowo ustanowione udziały zostały objęte przez dotychczasowych wspólników. Jednak co w przypadku, gdy chcemy do spółki wprowadzić nowego wspólnika? Z samej konstrukcji podwyższenia kapitału zakładowego poprzez podniesienie wartości nominalnej udziałów wynika, że taka możliwość nie istnieje. Zwróćcie uwagę, że używając tego sposobu nie dochodzi do powstania nowych praw udziałowych. Liczba udziałów, które przysługiwały wspólnikom nie zmienia się, a jedynie wzrasta ich wartość nominalna. Oczywiście, po podwyższeniu kapitału można zbyć udziały, na rzecz innej osoby. Jednak jest to już kolejna czynność prawna, dokonywana poza samym podwyższeniem np. umowa sprzedaży, darowizny itp.

Ustanowienie nowych udziałów

Sposobem o wiele częściej spotykanym w praktyce obrotu gospodarczego jest podwyższenie kapitału zakładowego poprzez ustanowienie nowych udziałów. W tym przypadku wspólnicy w umowie spółki ustanawiają nowe udziały poprzez podjęcie uchwały na Zgromadzeniu Wspólników. W tym wariancie dotychczasowi udziałowcy mogą wprowadzić do firmy nowego partnera. Pokaże to na przykładzie posługując się wcześniejszymi danymi.

Mamy następującą sytuację w strukturze własności:

A– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

B– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

C– 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 20% w kap. zakł.

D– 80 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił sumę 4 000 zł (80 udziałów x 50zł)) – 40% w kap. zakł.

Wspólnicy zdecydowali się wprowadzić do spółki kolejnego wspólnika E. Postanowili, że za wkład w wysokości 80 000 złotych obejmie około 5 % udziałów w kapitale zakładowym. W rezultacie takiego zabiegu wysokość udziałów dotychczasowych wspólników w kapitale zakładowy ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu.

A – 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił kwotę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 18, 96 % w kap. zakł.

B – 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił kwotę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 18, 96% w kap. zakł.

C – 40 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił kwotę 2 000 zł (40 udziałów x 50zł)) – 18, 96 % w kap. zakł.

D – 80 udziałów (na pokrycie objętych udziałów wpłacił kwotę 4 000 zł (80 udziałów x 50zł)) – 37, 91 % w kap. zakł.

E – 11 udziałów (na pokrycie objętych udziałów  wpłacił kwotę 80 000 zł (11 udziałów x 50 zł) – 5, 21 % w kap. zakł.

Jak łatwo można zauważyć wspólnik E za przystąpienie do spółki zapłacił 80 000 zł za 11 udziałów  – około 727 zł za jeden udział w spółce. Jest to tak zwana wartość emisyjna. Zwróć uwagę, że przy zakładaniu spółki wspólnicy obejmowali udziały po kwocie 50 zł za jeden. Wartość kapitału zakładowego po podwyższeniu wyniesie 10 550 zł.

Kwota 550 zł została przeznaczona na opłacenie wartości nominalnej 11 udziałów. Natomiast pozostała część wkładu w kwocie 79 450 zł, jako nadwyżka ponad wartość nominalną obejmowanych udziałów została przeznaczona na kapitał zapasowy (tzw. agio).

Procedura

Pamiętaj, że podwyższenie kapitału zakładowego w spółce z o.o. będzie wymagało przeprowadzenia szeregu czynności prawnych i faktycznych w celu jego skutecznego dokonania.

Należy zwołać Zgromadzenie Wspólników, na którym zostanie podjęta uchwała o zmianie umowy spółki i ustanowieniu nowych udziałów. Protokół ze zgromadzenia zgodnie z wymogami k.s.h. musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Nowy partner biznesowy będzie także zobligowany do złożenia oświadczenia o przystąpieniu do spółki, objęciu udziałów w zamian za wniesione wkłady oraz wyrażenia zgody na dotychczasowe brzmienie umowy spółki. Tutaj również wymagana jest forma aktu notarialnego.

Konieczne będzie także oświadczenie członków zarządu, że  wkłady na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego zostały w całości wniesione. Adekwatny wymóg występuje przy zakładaniu spółki z o.o. i jest powiązany z odpowiedzialnością zarządu za pokrycie całości kapitału zakładowego.

Dodatkowym wymogiem, znajdującym się w rozdziale dotyczącym praw i obowiązków wspólników jest przedłożenie aktualnej listy wspólników podpisanej przez wszystkich członków zarządu (art. 188 § 2 k.s.h.). Powinny znaleźć się tam informacje dotyczące liczby udziałów przysługującej każdemu ze wspólników oraz ich wartości nominalnej. Wzór takiej listy znajdziesz tutaj.

Następnym etapem będzie przygotowanie niezbędnych dokumentów do wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS (Krajowy Rejestr Sądowy). Podwyższenia kapitału w sp. z o.o. można skutecznie dokonać wypełniając formularze:

• KRS-ZE,
• KRS-Z3.

Dodatkowo do wniosku należy załączyć tekst jednolity umowy spółki (zmiana w części dotyczącej wysokości kapitału zakładowego) oraz dowód uiszczenia opłaty sądowej w wysokości 250 zł oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w kwocie 100 zł. Dowodem może być na przykład potwierdzenie  przelewu z banku.

Tak skomplementowane dokumenty można złożyć osobiście w sądzie rejestrowym lub wysłać pocztą na właściwy adres.

Podsumowując, zgłoszenie podwyższenia kapitału zakładowego do sądu rejestrowego wiąże się z obowiązkiem złożenia:

• uchwały wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego (akt notarialny),
• oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym (akt notarialny),
• oświadczenia wszystkich członków zarządu, że wkłady na podwyższony kapitał zakładowy zostały w całości wniesione (forma pisemna),
• tekstu jednolitego umowy spółki (forma pisemna),
• aktualnej listy wspólników z wymienieniem liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich, podpisanej przez wszystkich członków zarządu (forma pisemna),
• dowodu uiszczenia opłaty sądowej i opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i gospodarczym (350zł),
• wypełnionych prawidłowo formularzy KRS-ZE oraz KRS -Z3.

Poniżej fragment wypełnionego formularza KRS-Z3 w części dotyczącej załączonych  formularzy i dokumentów.

Koszty

Przeprowadzenie całej procedury podwyższenia kapitału, będzie związane z licznymi kosztami. Jednymi z nich będą opłaty jakie należy ponieść w związku z koniecznością udziału notariusza w całej transakcji.

1. Oświadczenia o objęciu udziałów i przystąpieniu do spółki

a) Taksa notarialna 

Wysokość opłaty należnej notariuszowi, będzie uzależniona od wartości nominalnej udziałów. Zgodnie  par. 7 ust. 2 pkt 1 z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości o maksymalnych stawkach notarialnych (dalej rozporządzenie):

Za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego:

1) oświadczenie o przystąpieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub objęciu udziałów w tej spółce,

– maksymalna stawka wynosi 1/10 stawki przewidzianej w § 3.

W § 3 zostały ustalone maksymalne stawki uzależnione od wartości dokonywanych czynności prawnych:

Maksymalna stawka od wartości:

1) do 3 000 zł – 100 zł;

2) powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł;

3) powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;

W drugim przykładzie wartość nominalna udziałów została podniesiona o 550 zł.  W rezultacie będzie obowiązywać stawka z pkt 1, czyli 100 zł. Zgodnie z par. 7 ust. 2 pkt 1  rozporządzenia notariusz będzie uprawniony do pobrania 1/10 stawki, czyli 10 zł.

Do powyższej kwoty należy jeszcze doliczyć podatek od towarów i usług  (VAT) w wysokości 23%, czyli będzie to 2,30 zł.

Łącznie notariusz otrzyma 12, 30 zł tytułem taksy notarialnej. Oczywiście są to stawki maksymalne, których wysokość zależy od konkretnego notariusza, a więc może zostać ustalona na niższym poziomie.

b) Wypisy

Niezbędną czynnością będzie także pobranie wypisów aktu notarialnego obejmującego wskazane wcześniej oświadczenia. Najlepiej po jednym dla każdego ze wspólników oraz jeszcze jeden do złożenia w rejestrze przedsiębiorców KRS. Zgodnie z par. 12 ust. 1 rozporządzenia:

Za sporządzenie wypisu, odpisu lub wyciągu z akt notarialnych lub innego dokumentu maksymalna stawka wynosi 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.

Wysokość opłaty za odpis będzie więc uzależniona od obszerności sporządzonego aktu notarialnego, stawki ustalonej przez notariusza oraz liczby wspólników, którzy będą chcieli uzyskać wskazany dokument.

Czynność polegająca na sporządzeniu wypisu również jest objęta podatkiem od towarów i usług  w wysokości 23% za każdy egzemplarz.

2. Protokół z Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników

a) Podatek od czynności cywilnoprawnej (PCC)

Podwyższenie kapitału zakładowego w sp. z o.o.  na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnej (dalej PCC) uważane jest za zmianę umowy spółki. Czynność taka podlega opodatkowaniu w wysokości 0,5% podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania stanowi:

przy wniesieniu lub podwyższeniu wkładów do spółki osobowej albo podwyższeniu kapitału zakładowego – wartość wkładów powiększających majątek spółki osobowej albo wartość, o którą podwyższono kapitał zakładowy,

Podstawą opodatkowania w naszym przykładzie jest kwota 550 zł, czyli wartość nominalna nowo ustanowionych udziałów. W rezultacie PCC będzie wynosił 3 zł (550zł x 0,005 ≈ 3 zł).

b) Taksa notarialna

Tym razem kwestie podwyższenia kapitału zakładowego reguluje par. 9 ust. 2 wspomnianego wyżej rozporządzenia, a mianowicie:

Za sporządzenie protokołu dokumentującego podwyższenie kapitału zakładowego spółki jako maksymalną stawkę przyjmuje się stawkę przewidzianą w § 3, przy czym podstawą określenia maksymalnej stawki jest różnica pomiędzy wysokością podwyższonego kapitału zakładowego a wysokością dotychczasowego kapitału zakładowego

Stawki ujęte w § 3 zostały przedstawione wcześniej.

Oczywiście także trzeba doliczyć jeszcze 23 % podatku od towarów i usług.

b) Wypisy

Podobnie jak w przypadku oświadczenia o objęciu udziałów i przystąpieniu do spółki, tutaj także będą wymagane wypisy. Jeden z nich trzeba będzie złożyć jako załącznik do KRS.

…na koniec

Wpis jest naprawdę obszerny, gratuluję wytrwałości. Starałem się przedstawić w jak najprostszy sposób cały proces podwyższenia kapitału zakładowego w spółce z o.o. Mam nadzieję, że teraz w większym stopniu rozumiesz zawiłości prawne całej transakcji.

Jeśli potrzebujesz wsparcia przy podwyższeniu kapitału zakładowego w swojej spółce to napisz do mnie. Pomogę w skutecznym i bezpiecznym przeprowadzeniu całego procesu.

W dzisiejszym wpisie przedstawię zagadnienia związane z wypłatą dywidendy w spółce z o.o. Na początku wyjaśnijmy czym jest sama dywidenda, żeby nie było żadnych wątpliwości.

Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN dywidenda to:

część rocznego zysku spółki akcyjnej dzielona między akcjonariuszy odpowiednio do posiadanych przez nich akcji

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych (art. 191 § 1 k.s.h.):

wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników

Podsumowując, jeżeli spółka w danym roku obrotowym (najczęściej pokrywającym się z rokiem kalendarzowym) osiągnęła zysk (przychody – koszty = zysk) i wspólnicy na zgromadzeniu wspólników podjęli uchwałę o podziale zysku to całość lub jego określona część po potrąceniu podatku trafi na ich konta bankowe. Spełnienie tych dwóch warunków jest więc konieczne do zgodnego z prawem transferu środków spółki do ich wspólników.

Zyski w spółce dzielone są według ustaleń zawartych w umowie pomiędzy jej wspólnikami. Jeżeli umowa nie zawiera żadnych postanowień w tej kwestii zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Wysokość dywidendy

Kwota przeznaczona do podziału może obejmować nie tylko zysk osiągnięty w ostatnim roku kalendarzowym. Ustawodawca pozwala także na włączenie następujących pozycji:

• niepodzielone zyski z lat ubiegłych,

• kwoty przeniesione z kapitału zapasowego,

• kwoty przeniesione z kapitału rezerwowego.

Niestety ze względu na ograniczenia mogące wynikać z umowy spółki, ustawy ww. kwoty mogą ulec redukcji. W efekcie wysokość wypłacanego zysku należy pomniejszyć o:

• niepokryte straty,

• udziały własne,

• kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowe lub rezerwowe.

Dzień dywidendy i dzień wypłaty

Skoro wiemy już czym jest dywidenda i jak należy obliczać kwotę przeznaczoną do jej podziału możemy przejść do ustalenia grona osób uprawnionych do jej otrzymania. Dzień, w którym określa się listę uprawnionych wspólników jest określany jako dzień dywidendy. Zgodnie z regulacją kodeksową przypada na dzień powzięcia uchwały o podziale zysku.

Jednak umowa spółki może uprawnić zgromadzenie wspólników  do wskazania innego terminu. Dzień ustalony przez wspólników musi być wskazany w ciągu dwóch miesięcy od powzięcia uchwały o podziale zysku.

Kolejnym niezbędnym elementem jest określenie dnia, w którym nastąpi wypłata wspomnianej wcześniej kwoty. Dzień ten powinien zostać określony w uchwale wspólników. Jednak gdy w uchwale nie określonego tego terminu uprawnienie do wyznaczenia dnia wypłaty będzie przysługiwało zarządowi spółki.

Dywidenda zaliczkowa

Istnieje także możliwość wypłaty dywidendy we wcześniejszym terminie, a więc przed końcem bieżącego roku obrotowego tzw. dywidenda zaliczkowa.

Organem udzielającym takiej dywidendy jest zarząd, którego uprawnienie musi zostać zawarte w umowie, a sama spółka musi posiadać środki wystarczające na wypłatę. W sytuacji, gdy nie wprowadzono takiego postanowienia, wcześniejsza wypłata nie będzie możliwa.

Oczywiście w tym przypadku jest również szereg wymogów do spełnienia. Zostały one wymienione w art. 195 § 1 k.s.h. który wskazuje że:

• zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk,

• zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego.

Dodatkowo kwota zaliczki może być powiększona o kapitały rezerwowe utworzone z zysku. Podobnie jak „zwykła” dywidenda, powinna zostać pomniejszona o udziały własne i niepokryte straty.

Dywidenda uprzywilejowana

Wspólnicy posiadający udziały uprzywilejowane w zakresie dywidendy mogą liczyć na wyższą wypłatę. Należy jednak pamiętać, że ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia limitujące maksymalną kwotę wypłaty. W rezultacie nie może  ona przewyższać więcej niż o połowę dywidendy przysługującej udziałowcom nieuprzywilejowanym.

Natomiast w zakresie kolejności zaspokojenia udziałowcy uprzywilejowani nie korzystają z żadnego pierwszeństwa przed pozostałym udziałami. Jednak w umowie spółki mogą zostać wprowadzone postanowienia odmienne.

Warto również wspomnieć, że można przyznać dywidendę uprzywilejowaną  niewypłaconą w latach poprzednich. W tym przypadku również umowa musi zawierać odpowiednie postanowienia. Dodatkowo trzeba wskazać liczbę lat, za które dywidenda może być wypłacona z zysku w następnych latach. Co istotnie nie może przekraczać lat 5.

W kodeksie spółek handlowych znajdują się także przepisy określające zasady zwrotu dywidendy w przypadku bezprawnego jej otrzymania. W tym zakresie odsyłam do treści art. 198 k.s.h. (kliknij tutaj).

Opodatkowanie dywidendy

W przypadku spółek kapitałowych (z o.o. oraz akcyjna) od kwoty przeznaczonej do wypłaty pobierany jest podatek w wysokości 19% (tzw.podatek od zysków kapitałowych). Taka sama stawka dotyczy osób fizycznych i osób prawnych. Płatnikiem podatku jest natomiast spółka wypłacająca dywidendę. W dniu wypłaty jest zobowiązana do pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego.

W przypadku gdy dywidenda wypłacana jest na rzecz osoby fizycznej (mającej miejsce zamieszkania w Polsce) odprowadzenie pobranej kwoty na rachunek urzędu skarbowego powinno nastąpić nie później niż do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek został pobrany. Ponadto spółka zobowiązana jest do wypełnienia formularza PIT-8A (dostępny tutaj). Powyższy dokument powinna przesłać do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym.

Natomiast w sytuacji,  gdy dywidenda wypłacana jest na rzecz osoby prawnej (mającej swoją siedzibę w Polsce) – spółka odprowadza podatek na rachunek urzędu skarbowego do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił pobór podatku. Podobnie jak w przypadku osób fizycznych konieczne będzie wypełnienie odpowiedniego formularza, w tym przypadku formularza CIT-6R (dostępny tutaj). Dokument ten należy złożyć do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku.

Podsumowanie

Cieszę się, że udało Ci się dotrzeć do końca!  Dowiedziałeś się w jaki sposób zyski spółki z o.o. transferowane są do jej wspólników oraz jakie obowiązki podatkowe to implikuje. Instytucja dywidendy pełni bardzo ważną rolę w polskim systemie prawnym więc zdecydowanie warto wiedzieć na czym polega.

Mam nadzieję, że wdrożysz zdobytą wiedzę w praktyce lub podzielisz się ze znajomymi tym wpisem. Dzięki!

Jak doskonale wiecie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością należy do grona spółek kapitałowych (obok spółki akcyjnej). Ustawodawca postanowił, że przysługuje jej osobowość prawna, a więc może być odrębnym podmiotem praw i obowiązków od jej wspólników.

Spółka z o.o. jest najczęściej wybieraną formą prowadzenia działalności gospodarczej przez polskich przedsiębiorców. Swoją popularność zawdzięcza głównie korzyściom wynikającym z ograniczenia odpowiedzialności wspólników do wysokości wniesionych wkładów, możliwości kumulacji kapitału czy stosunkowo niskim wymogom kapitałowym – 5 000 zł (minimalna wysokość kapitału zakładowego).

Wszystkie wymienione powyżej zalety mają jednak swoją cenę. W tym przypadku są to obciążenia fiskalne.  Dochód uzyskiwany przez spółkę z o.o. podlega opodatkowaniu. Spółka zobowiązana jest zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych (tzw. CIT) w wysokości 19%.  Jest to dopiero pierwszy poziom, na których odprowadzane są daniny na rzecz państwa.

Na kolejnym szczeblu znajdują się wspólnicy spółki z o.o. W przypadku gdy wspólnikiem jest osoba fizyczna to zostaje objęta podatkiem od osób fizycznych (tzw. PIT) z tytułu wypłacanej dywidendy (części zysku spółki przyznawanej jej wspólnikom). Powyższa sytuacja została uregulowana w art. 17.1 pkt 4) Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Art. 17. 1. Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

4) dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce lub spółdzielni

Podobnie wygląda sytuacja gdy wspólnikiem jest osoba prawna. W takiej sytuacji także będzie zobowiązana do odprowadzenia daniny z tego tytułu.

Jednak w przypadku osób prawnych istnieje możliwość zwolnienia od zapłaty podatku pod warunkiem spełnienia krytyków określonych w art. 22 ust. 4 tejże ustawy.

22 ust. 4. Zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, z wyjątkiem dochodów uzyskiwanych przez komplementariusza z tytułu udziału w zyskach spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 1, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

1) wypłacającym dywidendę oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest spółka mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (spółka wypłacająca dywidendę);

2) uzyskującym dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, o których mowa w pkt 1, jest spółka podlegająca w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (spółka wypłacająca dywidendę);

3) spółka, o której mowa w pkt 2, posiada bezpośrednio nie mniej niż 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki, o której mowa w pkt 1 (spółka udziałowiec);

4) spółka, o której mowa w pkt 2, nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania (spółka udziałowiec)

Podsumowując, spółka wypłacająca dywidendę musi być polskim rezydentem, który  odprowadza podatki w Polsce. Natomiast spółka udziałowiec posiada co najmniej 10% w kapitale spółki wypłacającej dywidendę i nie korzysta ze zwolnień podatkowych.

Powyższe zwolnienie może zostać zastosowane w następujących przypadkach:

• spółka uzyskująca dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej posiada udziały (akcje) w spółce wypłacającej te należności w wysokości co najmniej 10% w kapitale spółki nieprzerwanie przez okres dwóch lat (spółka udziałowiec),
  
• gdy okres dwóch lat nieprzerwanego posiadania udziałów (akcji), co najmniej 10%, przez spółkę uzyskującą dochody (przychody) z tytułu udziału w zysku osoby prawnej mającej siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, upływa po dniu uzyskania tych dochodów (przychodów).

Ustawa przewiduje jeszcze inne wymogi formalne, które trzeba spełnić chcąc uzyskać zwolnienie. Zainteresowanych odsyłam do lektury art. 22 ust. 4-4d.

Podatek od osób fizycznych i  prawnych z tytuły wypłaconej dywidendy wynosi 19% i jest odprowadzany u źródła, a więc przez podmiot, który wypłaca zysk.

Tak w dużym uproszczeniu wygląda sytuacja podatkowa spółek kapitałowych w Polsce.  Celowo nie omówiłem kwestii związanych z opodatkowaniem nierezydentów prowadzących działalność we wspomnianych formach, żeby nie komplikować w jeszcze większym stopniu opisywanych zagadnień.

Skoro poznaliście już podstawowe zagadnienia to możemy przejść do praktycznych kwestii wykorzystywanych w obrocie gospodarczym do optymalizacji podatkowej w polskich realiach.  W związku, z tym nie będę omawiał struktur holdingowych, które są tworzone z uwzględnieniem spółki z o.o., a skupię się głównie na krajowych rozwiązaniach.

Składki na ZUS w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Przedsiębiorcy dążąc do optymalizacji podatkowej prowadzonych przez siebie przedsiębiorstw będą chcieli zminimalizować obciążenia związane z obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne. Takim rozwiązaniem może być założenie właśnie spółki z o.o., której wspólnicy nie mają obowiązku odprowadzania składek. Trudno sobie wyobrazić sytuację, w której osoba prawna płaci składkę np. na ubezpieczenie emerytalne…

Jednak trzeba wziąć pod uwagę jeden bardzo ważny wyjątek. W przypadku założenia jednoosobowej sp. z o.o. jedyny wspólnik jest zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.

Ubezpieczenie emerytalne i rentowe

Wynika to z faktu, że jedyny wspólnik zgodnie z Ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 8 ust. 6 pkt. 4) jest traktowany jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą.

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej

Natomiast sam obowiązek odprowadzania składki rentowej i emerytalnej został określony w art. 6 ust. 1 pkt. 5)

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:

5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi

Ubezpieczenie wypadkowe

Natomiast obowiązek odprowadzania składki wypadkowej  jest niejako pochodną obowiązku opisanego powyżej. Kwestia ta została uregulowana w art. 12 ust. 1  oraz art. 13 pkt. 4) Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Art. 12. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Ubezpieczenie zdrowotne

Obowiązek odprowadzenia składki zdrowotnej reguluje natomiast Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w art. 66 ust. 1 pkt. 1) lit. c)

Art. 66. 1. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają:

1) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

c) osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej

Ubezpieczenie chorobowe (dobrowolne)

W przypadku ubezpieczenia chorobowego ustawodawca nie wprowadza obowiązku odprowadzania składki. To czy wspólnik zdecyduje się na opłacanie składek zależy już tylko od jego woli. Oczywiście, powyższa kwestia znajduje swoje umocowanie w przepisach, a mianowicie w art. 11 ust. 2 Ustawy systemie ubezpieczeń społecznych.

Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10.

Podsumowanie

Trzeba pamiętać, że wspólnik sp. z o.o. jest zobowiązany złożyć wniosek ZUS ZUA (kliknij tutaj) do właściwej placówki. W celu ułatwienia wypełniania wspomnianego formularza ZUS opracował broszurę, w której krok po kroku tłumaczy jak prawidłowo wprowadzać wymagane dane. Możesz go pobrać klikając tutaj.

Uff…. udało Ci się przebrnąć przez część dotyczącą składek. Teraz już będzie łatwiej. Do rzeczy. Dla osób rozpoczynających swoją przygodę z działalnością gospodarczą stanowią one istotne obciążenie i nieraz znacznie utrudniają utrzymanie odpowiedniego poziomu płynności finansowej.

Niestety pojawia się kolejny haczyk. Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. nie jest uprawniony do płacenia tzw. małego ZUS-u (aktualnie ok. 465 zł wraz z składką chorobową), czyli możliwości płacenia obniżonych składek przez pierwsze 2 lata prowadzenia działalności.  W rezultacie od samego początku będzie odprowadzał powyższe składki  w pełnym zakresie.

Jak radzą sobie z takim problemem przedsiębiorcy? Najczęściej przekazują co najmniej 1 udział w kapitale zakładowym członkowi rodziny lub znajomemu, do którego mają zaufanie. W efekcie zakładana jest de facto wieloosobowa spółka z o.o., ze wspólnikiem, który w ostatecznym rozrachunku nie ma żadnego wpływu na funkcjonowanie spółki. Władza w spółce pozostaje w rękach większościowego wspólnika, a składki ZUS nie są odprowadzane.

Czy jest to bezpieczne rozwiązanie i zgodne z prawem? Zdecydowanie tak. Optymalizacja podatkowa jest racjonalnym działaniem przedsiębiorcy dążącego do zredukowania kosztów prowadzenia działalności, do których z całą pewnością należą składki. Jednak organy zakładu ubezpieczeń społecznych niekiedy starają się negować powyższe rozwiązanie. Jeżeli udział jednego ze wspólników jest znikomy 1-3% w kapitale zakładowym spółki to możliwa jest sytuacja, w której wspólnik większościowy zostanie potraktowany tj. wspólnik jednoosobowej spółki z o.o..

W 2011 Sąd Najwyższy wydał orzeczenie (sygn. akt I UK 8/11 – dostępny tutaj) na gruncie problemu zatrudnienia na umowę o pracę członka zarządu będącego jednocześnie jedynym wspólnikiem spółki z o.o. We wspomnianym orzeczeniu poruszył również problem „udziałowca iluzorycznego”.

Chcesz założyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej spółka z o.o.) i nie wiesz jak to zrobić? Po lekturze tego wpisu dowiesz się:

1. Jakie są sposoby tworzenia spółki z o.o

2. Jakie dokumenty są niezbędne do rejestracji spółki,

3. Gdzie zarejestrować spółkę z o.o.,

4. Jakie są koszty związane z utworzeniem sp. z o.o.,

5. Jak długo trawa procedura rejestracji spółki z o.o. w rejestrze przedsiębiorców KRS.

…