Globalizacja, postęp technologiczny, szybkość przemian politycznych i procesów społeczno-gospodarczych stawiają przedsiębiorców przed niezwykle trudnymi zadaniami. Podnosi się, że menedżerowie zarządzają zmianą i ryzykiem, a nie przedsiębiorstwem. Tzw. zarządzanie strategiczne firmą w długiej perspektywie czasowej niemal zawsze wiąże się z dokonywaniem istotnych korekt w planie realizacji. Szybkość podejmowania decyzji, przewidywanie trendów, otwartość na innowacje to niemal standard we wszystkich branżach.

Przyjęcie właściwego sposobu rozwoju firmy będzie miało kluczowe znaczenie dla jej pozycji rynkowej i tempa wzrostu. Co do zasady przedsiębiorca może wybrać dwie ścieżki ekspansji. Jedną z nich jest rozwój wewnętrzny polegający na budowaniu pozycji rynkowej własnymi siłami, poprzez dokonywanie inwestycji we własne zasoby. Alternatywną ścieżką jest rozwój zewnętrzny poprzez akwizycję konkurentów na rynku. Każda metoda ma swoje wady i zalety i jej skuteczność zależy od szeregu czynników np. fazy rozwoju i branży w jakiej funkcjonuje.

Coraz popularniejszym sposobem na budowanie wartości firmy jest właśnie przejmowanie innych konkurentów. W dzisiejszym wpisie pokażę jak wyglądają trendy w różnych sektorach i regionach świata. Przygotuj się na konkretną dawkę wiedzy. Wszystkie przedstawione dane, wykresy pochodzą ze strony internetowej Institute for Mergers, Acquisitions & Alliances, do której odwiedzenia gorąco zachęcam (wystarczy kliknąć tutaj).

Zacznijmy od przedstawienia ogólnej sytuacji na świecie na przestrzeni ostatnich dwóch dekad. Krótkie wprowadzenie – niebieskie słupki wskazują liczbę przeprowadzonych fuzji w danym roku, a czerwona linia przedstawia łączną wartość tych transakcji. Jak widać na wykresie poniżej liczba oraz wartość fuzji i przejęć cyklicznie wzrasta. Kulminacją był rok 2007, w którym dokonano 47 827 transakcji o wartości 4961 biliona dolarów (tj. 1 bilion amerykański =10⁹=1 000 000 000).

Podobny trend można zauważyć na kontynencie europejskim oraz jego wschodniej części.

Natomiast jak wygląda sytuacja w Polsce? Czy tego typu transakcje są również popularne? Na pewno słyszałeś o fuzjach bankowych, o których jest zawsze głośno w mediach. Na naszym podwórku sektor ten przechodzi obecnie fazę konsolidacji. Szczególną rolę zaczynają odgrywać spółki Skarbu Państwa. Niedawno PZU wraz z Polskim Funduszem Rozwoju (PFR) nabyło pakiet ponad 30% akcji banku PEKAO S.A. Podobno żubr będący wcześniej znakiem rozpoznawczym ma wrócić do łask. Mówi się nawet o tzw. repolonizacji sektora bankowego polegającego na przejmowaniu banków komercyjnych przez spółki kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio przez Skarb Państwa. Czy to dobrze, czy źle oceńcie sami.

W Polsce rynek M&A zaczął się rozwijać stosunkowo późno. Dopiero na początku lat 90. XX wieku podjęto pierwsze próby przeprowadzenia fuzji. Istniejące wcześniej uwarunkowania polityczno-gospodarcze znacznie ograniczały aktywność na tym polu. W naszym kraju także można zaobserwować pewną cykliczność pojawiających się trendów. Od 2014 r. wartość transakcji  stale rośnie, a prognozy wskazują na utrzymanie tego kierunku. Liczba przeprowadzonych połączeń na przestrzeni ostatnich lat także znacznie się powiększyła (por. lata 2014-2016).

Sprawdźmy teraz jak wygląda sytuacja w konkretnych sektorach. Telekomunikacja to branża w dużej mierze oparta o innowacje, zaawansowane technologie i nieszablonowe rozwiązania. Coraz więcej podmiotów nawiązuje różnego rodzaje alianse strategiczne w celu osiągania wspólnych korzyści.  Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością można spodziewać się dalszych wzrostów.

W branży biotechnologicznej i farmaceutycznej bardzo dobrze widać stały wzrost liczby dokonywanych transakcji. Nie do końca jednak ma to odzwierciedlenie w wartości przeprowadzanych przejęć. Można powiedzieć, że wynika to ze specyfiki branży, gdzie duże podmioty przejmują przedsiębiorstwa dysponujące patentami lub innowacyjną technologią.

Teraz przyszła kolej na sektor bankowy, niezwykle prężnie rozwijający się w Polsce. Charakteryzuje się stałym, wysokim wolumen transakcji przy dużych wahaniach wartości. Myślę, że w przyszłości możemy się spodziewać dalszej konsolidacji rynku.

Przemysł energetyczny charakteryzuje się połączeniami przedsiębiorstw o wysokiej wartości ekonomicznej . Pod tym względem jest to zdecydowany potentat wśród fuzji i przejęć. Na rynku konkurują ze sobą podmioty o stosunkowo wysokiej kapitalizacji, a transakcje częściej niż w innych branżach mają charakter transgraniczny.

Rynek cały czas dynamicznie się rozwija, a specjaliści prognozują śrubowanie kolejnych rekordów. W Polsce przeżywamy obecnie okres, w którym pokolenie ludzi zakładających swoje firmy w latach 90. ubiegłego wieku chce przejść na zasłużony odpoczynek. Jedną z form wyjścia z biznesu jest sprzedaż przedsiębiorstwa inwestorowi branżowemu lub instytucjonalnemu. Następne pokolenie nie zawsze jest zainteresowane kontynuowaniem działalności swoich rodziców. „Młodzi” po prostu wolą samodzielnie kształtować swoją ścieżkę kariery. W takich przypadkach firmy rodzinne z sektora MŚP, stanowiące trzon gospodarki narodowej stają przed poważnym problemem sukcesji. Jest to doskonała okazja do pozyskania do swojego portfela dochodowych spółek, prężnie działających od wielu lat na rynku z perspektywami rozwoju. Warto śledzić uważnie sytuację i szukać okazji.

Kolejny wpis na temat M&A wkrótce.