W ostatniej dekadzie można zaobserwować dynamiczny wzrost wszelkiego rodzaju przedsiębiorstw handlowych, powstających niczym grzyby po deszczu – na fali dobrej koniunktury gospodarczej. Bardzo dobrze widać to w branży spożywczej, gdzie powstaje mnóstwo placówek. Można wymienić tutaj takie marki jak Lidl, Biedronka czy Carrefour. Ponadto sieci typu convenience także dobrze prosperują, czego najlepszym przykładem jest Żabka.

Na czym polega franczyza?

Polskie i zagraniczne sieci handlowe przy tworzeniu swojego biznesu często wykorzystują model oparty o tzw. franczyzę. Jest to model współpracy gospodarczej między odrębnymi jednostkami, charakteryzujący się transferem wiedzy, technologii, know-how w zamian za odpowiednie wynagrodzenie. Jest to definicja stworzona przeze mnie na potrzeby niniejszego wpisu. Dokładniejsze wyjaśnienie można znaleźć w Europejskim Kodeksie Udzielania Franczyzy, czyli:

Franczyza to system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorstwami, franczyzodawcą i jego indywidualnymi franczyzobiorcami. Istota tego systemu polega na tym, że franczyzodawca nadaje swoim poszczególnym franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją.

W ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy franczyzowej oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia indywidualnego franczyzobiorcę do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemu postępowania i innych praw własności intelektualnej lub przemysłowej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.

* całą treść Kodeksu możesz znaleźć na stronie Polskiej Organizacji Franczyzodawców – tu.

Jak już wcześniej wspomniałem sednem franczyzy jest zapewnienie warunków do rozwoju biznesu dla korzystającego z tej formy wsparcia. Franczyzodawca, jako bardziej doświadczona strona dzieli się swoim doświadczeniem, umiejętnościami oraz know-how w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej w konkretnej branży. Oczywiście nie robi tego za darmo i konieczne jest gratyfikacja pieniężna w określonej wysokości np. udział w obrocie sklepu.

Charakter prawny umowy franczyzy

Umowa franczyzy należy do tzw. umów nienazwanych, a więc nie znajdziesz w Kodeksie cywilnym ani innych aktach rangi ustawowej regulacji poświęconych wyłącznie właśnie tej umowie. W związku z tym podlega ona reżimowi wskazanemu w art. 353¹ k.c. zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą określić warunki współpracy według własnego uznania. Trzeba jednak uważać, żeby treść i cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Należy zakwalifikować ją także do umów o charakterze mieszanym, łączącej w sobie elementy umowy sprzedaży, dostawy, najmu czy zlecenia. W rezultacie, możliwe jest zastosowanie przy tworzeniu konkretnych postanowień umowy franczyzowej, konstrukcji zaczerpniętych z innych umów cywilnoprawnych. Oczywiście, odpowiednie rozwiązania będą zależne od specyfiki branży i praktyki stosowanej przez udzielającego franczyzy. Nie ulega wątpliwości, że jest to konstrukcja złożona, wymagająca rozległej wiedzy i to nie tylko prawnej.

Jakie są korzyści dla franczyzobiorcy?

Budowanie biznesu od podstaw zdecydowanie nie należy do łatwych zadań, zwłaszcza w sektorach wymagających dokonania wysokich nakładów na rozpoczęcie działalności. Zawarcie umowy franczyzy może zapewnić korzystającemu następujące korzyści:

• pozyskanie niezbędnej technologii do prowadzenia działalności;
• możliwość korzystania z wiedzy i doświadczenia franczyzodawcy;
• implementowanie skutecznych procedur i procesów działania;
• prawo do korzystania z logo i identyfikacji wizualnej dostawcy franczyzy;
• dostęp do sieci dostawców i kontrahentów franczyzodawcy;
• pozyskanie klientów, identyfikujących się z marką dostawcy.

Wymienione przez mnie korzyści nie występują we wszystkich umowach i w zależności od konkretnych postanowień umownych mogą ulec zwiększeniu lub ograniczeniu. Warto jednak znać potencjalne korzyści i zwrócić uwagę na ich zakres przy rozważaniu różnych propozycji współpracy.

Jakie są zagrożenia dla franczyzobiorcy?

Franchising to nie tylko korzyści, ale także zagrożenia wiążące się z zawarciem takiej umowy. Trzeba mieć świadomość, że niemal każda forma współpracy będzie wiązała się koniecznością spełnienia określonych w niej obowiązków. Przyjrzymy się bliżej negatywnym stronom tej umowy:

• ograniczenie swobody w zarządzaniu prowadzanym przedsiębiorstwem;
• stosowanie strategii narzuconej przez franczyzodawcę;
• podleganie stałej kontroli,
• opłata jednorazowa – często na wysokim poziomie;
• odprowadzanie części zysku do dawcy franczyzy.

Wskazane powyżej wady prowadzenia działalności gospodarczej jednoznacznie wskazują na ograniczoną samodzielność franczyzobiorcy w prowadzeniu biznesu. Zawierając taką umowę trzeba brać uwagę element podporządkowania w zakresie strategicznym oraz organizacyjnym.

Franczyza restauracji McDonald’s

W przypadku sieci McDonald wymagania są naprawdę wysokie. Na początku konieczne jest posiadanie środków własnych w kwocie  1 200 000 złotych. Ponadto w warunkach zostało określone co może zostać zaliczone do środków własnych. Oczywiście nie są to jedyne koszty jakie trzeba ponieść.

Bez wątpienia jest to całkiem duża kwota jak na początek.  Trzeba wziąć pod uwagę jeszcze szereg innych wymagań stawianych przed kandydatem na franczyzobiorcę amerykańskiej sieci. Zobaczmy jak wyglądają szczegółowe zagadnienia m.in. związane z wyposażeniem lokalu.

Wydatki – franczyza McDonald’s

• Wstępna Opłata Licencyjna w wysokości 45 000 USD;
• Kaucja Gwarancyjna w wysokości 15 000 USD) na zabezpieczenie przyszłych należności McDonald’s. Kaucja Gwarancyjna nie jest oprocentowana i podlega zwrotowi po zakończeniu umowy franczyzy;
• Zakup wyposażenia restauracji w wysokości od 2.300.000 do 3.800.000 zł. Cena wyposażenia restauracji, nie jest wielkością stałą albowiem zależy od wielkości sprzedaży uzyskiwanej dotąd w restauracji – im większa jest sprzedaż, tym wyższa cena wyposażenia. W przypadku uruchamiania nowej restauracji franczyzobiorca nabywa wyposażenie bezpośrednio od zatwierdzonych dostawców McDonald’s;
• Zaopatrzenie restauracji w produkty, opakowania, środki czystości itp. ok. 50.00 zł;
• Koszty związane z uruchomieniem działalności gospodarczej;
• Koszty związane z uruchomieniem restauracji.

Dokładne warunki możecie znaleźć pod linkiem – tutaj.

Pixabay

Czy warto podpisywać umowę franczyzy?

Każdy musi sam odpowiedzieć sobie na to pytanie. Przedtem należy dokonać analizy rynku, branży, sprowadzić jak wygląda konkurencja i w jakich modelach biznesowych działa. Pamiętaj, że to jest tylko jeden z możliwych sposobów współpracy i prowadzenia firmy. Osobiście uważam, że formę prowadzenia działalności trzeba dobierać także poprzez pryzmat naszych osobistych zdolności i preferencji. Jeżeli nie lubisz wszelkiego rodzaju kontroli, potrzebujesz luzu decyzyjnego i niezależności to zdecydowanie franchising nie jest dla Ciebie, po prostu lepiej sprawdzisz się w innym formacie. Przemyśl dobrze swoją decyzję. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, nie rozumiesz pewnych postanowień umownych – skonsultuj się ze specjalistą.

W razie pytań zostaw komentarz poniżej lub napisz do mnie na adres: konrad.siekierda@gmail.com

Jeżeli treść była dla Ciebie wartościowa i dowiedziałeś się czegoś nowego to podziel się ze znajomymi. Będzie mi bardzo miło.