W dniu 31 października 2016 r. na stronie Sejmu opublikowany został projekt ustawy w sprawie zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czyli tzw. PIT oraz CIT. Z punktu widzenia przedsiębiorcy szczególnie interesujące są postanowienia dotyczące podatku od osób prawnych, a w szczególności funduszy inwestycyjnych zamkniętych tzw. FIZ.

Dotychczas fundusze korzystały ze zwolnienia od płacenia CIT, tzw. zwolnienia podmiotowego.  W konsekwencji inwestor dokonujący inwestycji za pośrednictwem FIZ nie płacił podatku od osób prawnych ze względu na wybór właśnie tej formy prawnej prowadzenia działalności. Trzeba jednak zaznaczyć, że stworzenie takiego wehikułu inwestycyjnego związane jest z stosunkowo wysokimi kosztami na etapie zakładania, a następnie obsługi jego działalności.

Ari Zoldan | Flickr CC

Tymczasem niniejszy projekt przewiduje usunięcie zwolnienia i opodatkowanie dochodów uzyskiwanych przez fundusz 19% stawką. W takim przypadku mamy do czynienia z opodatkowaniem dochodu na dwóch poziomach:

I poziom –  CIT płacony przez fundusz.

II poziom –  CIT/PIT płacony przez inwestora.

Wprowadzenie takiego rozwiązania stawia pod dużym znakiem zapytania dalszy sens ich istnienia. Zwłaszcza, że od 1 stycznia 2017 r. dla osób rozpoczynających działalność w formie spółki stawka CIT została obniżona do wysokości 15%.

Trzeba zaznaczyć, że tworzenie takich struktur nie jest rozwiązaniem dla każdego inwestora. Wymaga zaangażowania odpowiednio wysokich środków pieniężnych oraz posiadania wiedzy prawnej, podatkowej i biznesowej. Szczególnie ważne przy takich działaniach jest korzystanie z pomocy profesjonalnych podmiotów świadczących usługi w tym zakresie zwłaszcza, że każda pomyłka może drogo kosztować.

W Polsce fundusze inwestycyjne zostały podzielone na dwa główne typy:

1. Fundusze Inwestycyjne Otwarte (FIO),

w tym Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO).

2. Fundusze Inwestycyjne Zamknięte (FIZ).

Największym zainteresowaniem inwestorów cieszą się FIZ-y funkcjonujące na polskim rynku od 2004 r.

W uzasadnieniu ww. ustawy autorzy wskazują, że w 2015 r. w Polsce działało 815 funduszy inwestycyjnych, z czego aż 724 stanowiły FIZ-y. Niemal 89% udział w rynku świadczy o niewątpliwej popularności właśnie tego wehikułu inwestycyjnego.

Źródło: Projekt ustawy w sprawie zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Co więcej, autorzy podają, że w 2015 r.  fundusze inwestycyjne zamknięte osiągnęły pozytywny wynik z operacji na kwotę 12 mld zł, a zmiana zasad mogłaby skutkować zwiększeniem dochodów sektora finansów publicznych o ok. 2-2,5 mld zł.

Dlaczego?

W uzasadnieniu autorzy projektu zwracają szczególną uwagę na wykorzystywanie FIZ do optymalizacji podatkowej. Poniżej kluczowy fragment.

„(…) Cechy FIZ powodują, iż fundusze te są wykorzystywane do zarządzania majątkiem w szczególności przez podatników dysponujących znaczącym kapitałem, pozwalającym na wykorzystanie efektów skali. Wykorzystanie FIZ w celu optymalizacji podatkowej znajdzie zastosowanie, gdy koszty całkowite związane z utrzymaniem funduszu nie przekroczą wysokości podatku, który inwestor miałby zapłacić prowadząc inwestycje poza strukturą FIZ (średnie roczne koszty nie przekraczają 400 tys. zł). Zatem na utworzenie tego rodzaju prywatnego wehikułu inwestycyjnego mogą sobie pozwolić wyłącznie podmioty inwestujące kwoty rzędu kilkudziesięciu milionów złotych.

Powyższe skutkuje uprzywilejowaniem dużych podatników względem małych i średnich przedsiębiorstw. Sytuacja taka wpływa negatywnie na konkurencyjność mniejszych podmiotów, osłabiając ich pozycję rynkową.     

Pomimo zmiany – ustawą z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym – opodatkowującej z dniem 1 stycznia 2014 r. spółki komandytowo-akcyjne, zjawisko wykorzystywanej przez FIZ-y optymalizacji podatkowej nie zostało w pełni wyeliminowane. Miejsce spółek komandytowo-akcyjnych zajęły bowiem podmioty funkcjonujące w innych krajach UE, których systemy prawne przewidują struktury prawne analogiczne do SKA, tj. spółki nieposiadające osobowości prawnej, transparentne podatkowo, dysponujące jednocześnie prawem emitowania papierów wartościowych (np. luksemburska spółka typu SCSp – Société en Commandite Spéciale).”

Z treści uzasadnienia jednoznacznie wynika, że FIZ został zaszeregowany do podmiotów o anty-podatkowym charakterze, służący nieuczciwym przedsiębiorcom do zwiększania swojej przewagi nad konkurentami.

Czy jednak tak jest w rzeczywistości? Zastanówmy się.

Jak zareagował rynek?

Projekt ustawy spotkał się z szeroką krytyką środowiska zgromadzonego wokół rynku kapitałowego w Polsce. Spośród licznych zarzutów najczęściej wskazywano na:

• zmniejszenie efektywności i konkurencyjności polskiego rynku kapitałowego,

• odpływ kapitału inwestorów za granicę,

• negatywny wpływ na polską gospodarkę,

• przeszacowanie prognozowanych wpływów podatkowych,

• redukcja liczby FIZ-ów.

… oraz wiele innych. Nie sposób nie zgodzić się z większością podnoszonych argumentów. Plan rozwoju ministra M. Morawieckiego stawia na innowacyjną gospodarkę. Wiele ze wspomnianych funduszy lokuje swoje środki właśnie w takie przedsięwzięcia, aktywnie  wspierając polski rynek start-upów. Nie znajduję uzasadnienia dla zachowań odbierającym możliwość polskim, innowacyjnym przedsiębiorcom konkurowania na rynku globalnym.

Nieuniknione jest wykorzystywanie tegoż wehikułu przez część przedsiębiorców do optymalizacji podatkowej. Jest to logiczne, racjonale zachowanie każdego potrafiącego liczyć przedsiębiorcy. W rezultacie trzeba wypracować rozwiązania idetyfiukjące podmioty, których działalność nie wnosi żadnych pozytywnych skutków w gospodarce, a jedynie zwiększa dochód inwestora. Wprowadzenie takich postanowień jest jak najbardziej możliwe, a zachowanie zwolnienia wpłynie pozytywnie na stan atrakcyjność polskiego rynku dla zagranicznych inwestorów.

Pozostaje czekać i liczyć na racjonalne działanie ustawodawcy. Pewnych rozwiązań po prostu nie warto zmieniać.

Jeżeli masz do mnie jakieś pytania – pisz śmiało w komentarzach. Podziel się ze znajomymi wpisem. Niech wiedzą więcej! Wystarczy kliknąć na jeden z przycisków poniżej.

401(K) 2012 | Flickr CC

Jednym z najważniejszych elementów odpowiedzialnych za sukces start-upu jest zgrany zespół ludzi dążących do osiągnięcia wspólnie obranego celu. Bardzo często powodzenie całego przedsięwzięcia będzie uzależnione od specjalistycznej wiedzy posiadanej przez samych założycieli lub kluczowych pracowników. Pieniądze nie zawsze będą w stanie zrekompensować braki kadrowe, zwłaszcza że wykwalifikowani specjaliści (np. z branży IT) są bardzo poszukiwani na rynku.…

Jednym z podstawowych czynników odpowiedzialnych ze sukces inwestycji venture capital są pomysłodawcy finansowanego projektu (najczęściej będą także udziałowcami spółki). Instrumentem, który pozwala inwestorowi na zatrzymanie wspomnianych osób w spółce portfelowej jest prawo przyłączenia – tag along right.

W przypadku zamiaru zbycia udziałów należących do jednego ze wspólników osobie trzeciej (podmiotowi innemu niż wspólnik), pozostałym udziałowcom będzie przysługiwało uprawnienie do przyłączenia się do planowanej transakcji. …

Inwestor oraz pomysłodawca projektu w celu ułatwienia i przyśpieszenia procesu dezinwestycji mogą wprowadzić do treści umowy inwestycyjnej instrumenty, przyznające uprawnienie do skorzystania z takiej możliwości.

Opcje w transakcjach venture capital będą dotyczyły głównie praw udziałowych w spółce i określały mechanizm związany z ich obrotem. Pozwolą na większą elastyczność w kreowaniu struktury własności w spółce portfelowej. …